BORAČKI KRŠ
Ekološko udruženje građana Čuvari prirode iz Požege generalno se bave svim oblicima zaštite prirodne sredine, planina, reka i svih biljnih i životinjskih vrsta, ali poseban akcenat je na praćenju ptica, a najviše ptica grabljivica, zbog posebnog interesovanja za njih nekolicine najaktivnijih članova.
Zbog svoje veličine i raspona krila ptice grabljivice (najčešće orlovi) se ređe gnezde u neprohodnim šumama, već za staništa biraju visoke kamene litice iznad potoka i reka. Te litice obično su delovi fantastičnih kanjona kojih u našem okruženju ima poprilično. Obzirom da Čuvari prirode najčešće prave jednodnevne izlete, tako da je posetama najviše pokrivena Zapadna Srbija kao što su Zlatibor, Tara, Zlatar i reka Uvac sa svoja tri jezera.
Za svaku akciju ekipa se priprema praćenjem terena satelitskim snimcima na Guglu, jer silaskom sa asfalta vrlo lako se može zalutati, bez obzira na lokalne putokaze. Tako jednom prilikom osmatranjem terena satelitskim snimkom primetili smo jedan uzvišen kameni masiv u sred Gruže kod jezera Knić i predpostavili da se tu može naći neko stanište orlova. Kada smo posetili jezero Knić znali smo samo da je to raj za ribolovce, ali nismo znali da su selo Borač i Borački krš poznata i znamenita turistička mesta. Zbog generalno loše turističke propagande u Srbiji nismo znali da je Borački krš bio stari srednjovekovni trgovački grad, koji je ugostio mnoge kraljeve i careve toga doba. U selu Borač nalazi se i groblje iz XVII veka sa očuvanim nadgrobim spomenicima, a u podnožju Boračkog krša nalazi se crkva svetog Arhanđela Mihaila iz XIV veka. Na tim prostorima je snimana i serija „Moj rođak sa sela“.
Kameni masiv je vulkanskog porekla i najviši je Crni vrh sa 902 metra mada je tvrđava sagrađena na oko 700 metara nadmorske visine, ali je na obodu tog masiva pa se sa nje pruža pogled na pola Šumadije i Gružansko jezero. Iz sela Borač postoje markirane planinarske staze do ostataka nekada utvrđenog srednjovekovnog grada.
Branislav Mlađenović
