O PARKU PRIRODE „ZLATIBOR“
Predlog uredbe o proglašenju parka prirode „Zlatibor“ obuhvata i deo teritorije Užice i to deo katastarske parcele Mokra Gora. Gradonačelnik Užica Tihomir Petković rekao je da veruje nadležnom ministarstvu i da smatra da neće biti problema i štete građanima Užica.
– Pre nekoliko godina deo građana je bio protiv parka prirode „Šargan – Mokra Gora“. Pokazalo se da taj park nije doneo ništa loše građanima našeg grada, naprotiv, pokazalo se veoma korisnim. Tako isto smatram da i ovaj park prirode „Zlatibor“ samo može doneti dobro svim građanima. Naše službe su juče (sreda, 24. maja-prim.aut.), uzele da izvrše analize predloga uredbe, da bi u roku podneli primedbi, ako ih bude bilo. Međutim, za sada nema primedbi – rekao je gradonačelnik Petković.
Međutim, sasvim druga reakcija je predsednika opštine Čajetina Milana Stamatovića. Zbog bojazni da će donošenje uredbe o proglašenju Zlatibora kao parka prirode uticati na izgradnju gondole na Zlatiboru, ali i na razvoj ove planine i stanovništva, Stamatović svim mogućim raspoloživim sredstvima brani svoju teritoriju. On je izjavio da je to „hitna odluka Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture, koje vodi Zorana Mihajlović, kako bi se opštini oduzelo pravo na izgradnju gondole“. Ovu odluku je nazvao suludom i diktatorskom, jer će zaustaviti razvoj celog zlatiborskog kraja.
Održana je sednica Skupštine opštine Čajetina, na kojoj je, kako saznajemo, zauzet stav, da se zaštiti Zlatibor od ove uredbe, kojom se dve trećine teritorije stavlja u nadležnost države. U vezi s tim, Stamatović kaže da su to „lepe želje ministarke Mihajlović, da investitore i lokalnu samoupravu stavi pod kontrolu jedne partije i jednog čoveka, SNS-a i Aleksandra Vučića“.
– To sigurno neće moći preko parka prirode, po cenu da mi proglasimo da ovo bude Zlatiborska republika. Nećemo dozvoliti da sve ono što smo mi radili, da oni upropaste, jer vidimo da u Srbiji bilo čega su se dohvatili, oni su upropastili i naneli štetu nacionalnim interesima. Nećemo im dozvoliti da oni na ovoj teritoriji dovedu svoje prijatelje bliske SNS-u i svoje investitore. Mi smo ovde uložili svoj trud i rad. Jednu potpuno devastiranu opštinu pretvorili smo u jednu od najrazvijenijih lokalnih samouprava u Srbiji. Kada smo ovde došli na vlast 2001. godine, opština Čajetina je bila ispod Crne trave. Polako i strpljivo smo radili, pokazali smo da imamo dobru nameru, da hoćemo da radimo u opštem interesu. Investitori i građani su to prepoznali, i podržali, a to se pokazalo četiri puta za redom, jer smo ubedljivo dobijali lokalne izbore – rekao je Stamatović.
Što se tiče granica budućeg parka prirode, predsednik opštine Čajetina je prokomentarisao:
– Vlada Srbije hoće da stavi pod kontrolu ono što je privatno i narodno, a ostavila je mogućnost da oni investitori, kojima je poklonila tu zemlju na državnoj imovini, mogu da grade, jer tu nema parka prirode. Tamo gde su privatne parcele hoće da proglase parkom prirode i da onemoguće vlasnike sadašnjih parcela da grade na tome. Oni će biti prinuđeni da prodaju svoje parcele i odu za Beograd, a ovde će Vlada Srbije kasnije promeniti tu svoju uredbu, ukinuti te granice i odluku, i tada će moći njihovi investitori, koji su bliski SNS, da grade kako oni hoće i po uslovima koji njima odgovoraju. To je jasna strategija i vide se njihove namere. Naša dužnost i obaveza je da to sprečimo i nećemo sigurno dozvoliti da to urade. Služe se najcrnjim Gebelesovim metodama, da ono što je dobro prikažu lošim, a da ono što oni rade prikažu dobrim, iako iz zgrade Vlade Srbije satanizuju narod jednog dela Srbije zajedno sa predsednikom opštine. To je brutalno nasilje jedne partije. Sigurno nećemo dozvoliti da nas potcenjuju, omalovažavaju i nameću svoje mišljenje.
Ministarka građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture Zorana Mihajlović je reagovala na neke od ranijih izjava predsednika opštine Čajetina i na sajtu Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture navela:
– Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture odbacuje optužbe predsednika opštine Čajetina Milana Stamatovića, da Vlada Srbije, navodno hitnim postupkom proglašenja Zlatibora za prirodno dobro, oduzima pravo na izgradnju gondole. Istina je da se inicijativa proglašenja Zlatibora za prirodno dobro priprema više od godinu dana. Ovakva uredba donosi se zbog ogromnog broja nelegalno sagrađenih objekata, koji prete da unište jednu od naših najlepših planina. Slične odluke postoje i za druge delove Srbije.
– Ovakvom odlukom Vlada Srbije želi da sačuva Zlatibor, kako bi i naredne generacije mogle da uživaju u jednoj od naših najlepših planina. Verujemo da je to želja i svih građana zlatiborskog kraja, ali i čitave Srbije. Nakon usvajanja ove uredbe, gradnja na Zlatiboru biće kontrolisana, a građevinske dozvole izdavaće resorno ministarstvo, u skladu sa jasno definisanim planovima zaštite Zlatibora.
– Tvrdnje Stamatovića da time Vlada Srbije sprečava gradnju gondole takođe ne stoje, jer je Ministarstvo već nadležno za izdavanje građevinske dozvole, a Vlada Srbije je gradnju gondole proglasila za javni interes.
– Kada je reč o izmenama Zakona o sprečavanju pranja novca, Ministarstvo je zainteresovano da više nijedan dinar kriminalaca, narko-dilera ili ratnih zločinaca ne uđe u građevinske poslove. Verujemo da je to interes i čitave zajednice, te niko ne treba da se plaši odluka koje će doneti Vlada Srbije – navedeno je na sajtu Zoraninog ministarstva.
Ona je još izjavila da je Ministarstvo tu uredbu završilo i da očekuje da će se sledeće nedelje razgovarati o tome na Vladi i naglasila da će država na taj način kontrolisano dozvoljavati gradnju na Zlatiboru.
Da podsetimo da je Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine 2. marta ove godine na svom sajtu objavilo da na osnovu Zakona o zaštiti prirode obaveštava javnost o postupku pokretanja zaštite prirodnog područja I (prve) kategorije, kao Park prirode „Zlatibor”. Navedeno je da se „područje PP „Zlatibor” nalazi u jugozapadnoj Srbiji na teritoriji opština Čajetina, Užice, Nova Varoš i Priboj. Ukupna površina parka prirode iznosi 41.923,26 hektara. Prema strukturi površina katastarskih opština po vlasništvu u PP „Zlatibor” privatnom vlasništvu pripada oko 56% površina, dok državnim i ostalim oblicima vlasništva pripada oko 44%. Na području PP „Zlatibor” utvrđeni su režimi zaštite I (prvog), II (drugog) i III (trećeg) stepena. Prema Pravilniku o kriterijumima vrednovanja i postupku kategorizacije zaštićenih područja PP „Zlatibor” se svrstava u I kategoriju – međunarodnog, nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja“.
Na sajtu se još navodi da je usled prisustva biljnih i životinjskih vrsta od nacionalnog i međunarodnog značaja, kao i za zaštitu prioritetnih tipova staništa, područje Zlatibora je Uredbom o ekološkoj mreži uvršteno u ekološki značajna područja na prostoru Republike Srbije pod rednim br. 62 – „Zlatibor”, odnosno identifikovano je Emerald područje (RS0000034), međunarodno značajno područje za biljke (IPA) i odabrano područje za dnevne leptire (PBA 30). Predloženo je da budućim parkom prirode upravlja javno preduzeće „Srbijašume”, Beograd.
Postupak zaštite prirodnog područja pokrenut je dana 14. januara 2016. godine, kada je Zavod za zaštitu prirode Srbije dostavio studiju zaštite Ministarstvu poljoprivrede i zaštite životne sredine, kao nadležnom organu.
Nakon toga na istom sajtu 9. maja ove godine objavljen je javni uvid o predlogu uredbe i studije zaštite o proglašenju parka prirode „Zlatibor“, kao i predlog uredbe. Tu je malo više pojašnjeno koje deo opština i grada se oduzima iz njihove nadležnosti. Navedeno je da se Park prirode „Zlatibor” nalazi na teritoriji opština Čajetina, Užice, Nova Varoš i Priboj i obuhvata: na teritoriji opštine Čajetina, katastarku opštinu Stublo i delove katastarskih opština Alin potok, Branešci, Gostilje, Dobroselica, Drenova, Jablanica, Ljubiš, Semegnjevo, Čajetina i Šljivovica; na teritoriji opštine Užice obuhvata deo katastarske opštine Mokra Gora; na teritoriji opštine Nova Varoš obuhvata delove katastarskih opština Bela reka, Draglica, Negbina i Seništa; na teritoriji opštine Priboj obuhvata delove katastarskih opština Banja, Kratovo i Rača.
Javni uvid o predlogu ove uredbe trajaće 20 dana, od 10. maja do 29. maja ove godine, u vremenu od 9 do 14 časova u prostorijama Zavoda za zaštitu prirode, Novi Beograd, dr Ivana Ribara 91, Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine, Novi Beograd, Omladinskih brigada 1, soba 657. Fizička i pravna lica mogu u toku trajanja javnog uvida, zaključno sa 29. majom 2017. godine, dostaviti u pisanoj formi primedbe na emejl adrese: lidija.stevanovic@eko.minpolj.gov.rs i aleksandra.doslic@eko.minpolj.gov.rs , ili poštom sa naznakom „predlog uredbe o proglašenju Parka prirode „Zlatibor – javna rasprava, na adresu Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine, Omladinskih brigada 1, 11070 Novi Beograd. Javna rasprava će biti naknadno zakazana, a izveštaj o izvršenom javnom uvidu biće na sajtu ovog ministarstva.
Užička nedelja će objaviti samo jedan deo predloga uredbe i to član 2.
– Park prirode „Zlatibor” ima karakter visoravni složene tektonske i morfološke strukture, ispresecan klisurama i kanjonskim dolinama brojnih reka. Na prostoru Zlatiborske visoravni evidentirano je 37 objekata geonasleđa i to: 17 geomorfoloških, 9 speleoloških, 3 arhitektonsko-petrološka i 8 geoloških objekata. Jedno od najvrednijih područja Park prirode „Zlatibor” je kanjonska dolina reke Uvac, sa brojnim dolinskim meandrima, čije su vode prema postojećim indikatorima u prvoj klasi kvaliteta.
– Specifičnost flore i vegetacije uslovljena je uticajem serpentinske geološke podloge, te se na ovom području nalaze staništa brojnih retkih i ugroženih biljnih vrsta (od ukupno 1.044, 226 koje imaju nacionalni i međunarodni značaj, 34 vrste su u kategoriji strogo zaštićenih, a 112 taksona u kategoriji zaštićenih vrsta). Na Preliminarnoj Crvenoj listi flore Srbije, nalazi se 80 taksona, a na celokupnom prostora konstatovano je 76 endemičnih taksona.
– U Parku prirode „Zlatibor”, dominiraju autohtone šume crnog bora i mešovite šume crnog i belog bora, koje su svrstane u prioritetna Natura 2000 staništa. Takođe, prisutne su strogo zaštićene vrste – munika i zaštićene vrste klokočika, dren, hajdučka oputa i breza.
– Na ovom području su od ribljih vrsta prisutne mladica, potočna pastrmka i brkica, a posebno je značajna vrsta vijunica, jer predstavlja strogo zaštićenu vrstu. Zabeleženo je prisustvo ukupno 18 vrsta vodozemaca i gmizavaca, što čini 38,30% od ukupnog broja vrsta koje naseljavaju teritoriju Republike Srbije.
– Zbog velikog bogatstva i raznovrsnosti, područje Parka prirode „Zlatibor”, uvršćeno je u odabrana područja za dnevne leptire (PBA-Prime Butterfly Areas) i predstavlja stanište značajnim populacijama ciljnih vrsta leptira. Zabeleženo je prisustvo oko 154 vrste ptica, što područje Parka prirode „Zlatibor” svrstava u popis područja za ptice od izuzetnog nacionalnog značaja (IBAnac-68), što čini 42% od svih do sada registrovanih vrsta u Srbiji, od čega 127 vrsta su strogo zaštićene, dok je 27 vrsta zaštićeno. Zabeleženo je oko 38 vrsta sisara, što trenutno čini 40% vrsta, koje su do sada na bilo koji način registrovane na teritoriji Srbije.
– Posebnu lepotu i prepoznatljivost Parka prirode „Zlatibor”, daje tradicionalan način života u starovlaškom tipu naselja, sa dvodelnom brvnarom, kao osnovnim građevinskim oblikom. Osnovnu vrednost predstavljaju i utvrđena nepokretna kulturna dobra: Crkva brvnara u Donjoj Jablanici, Crkva brvnara u Dobroselci i Manastirski kompleks Uvac, kao i nekoliko evidentiranih dobara.
Priča oko ovoga još nije završena, mada je dosadašnja praksa ove vlasti pokazala kako je Vlada Srbije odlučila – tako će i biti. Samo se nadamo da će užička vlast bar izneti primedbu na kartu, koja je objavljena na sajtu Ministarstva poljoprivrede, jer na njoj piše naziv Grada – Titovo Užice i tražiti da se promeni u Užice.
Zvezdana Gligorijević
evo teksta uredbe:
