POLAGANJE VENACA
U subotu, 15. aprila, na drugom spomeniku na Carini, održan je pomen i položeni venci poginulim vojnicima Vojske Kraljevine Jugoslavije i građanima, koji su se pridružili vojnicima i poginuli braneći svoj grad 15. aprila 1941. godine.
Miladin Radovanović, sekretar udruženja „Major Kosta Todorović“ podsetio je da se 15. aprila 1941. godine, 51 civil i 67 vojnika suprostavilo osmoj tenkovskoj diviziji armijskog korpusa generala Fon Klajsta.
– Kada su se prvi tenkovi Osme nemačke divizije spuštali putem niz Sariće osoje, dočekani su bombama, mitraljeskim rafalima i puščanim plotunima. Na ovom mestu gde smo se danas okupili, jedan nepoznati vojnik Vojske Kraljevine Jugoslavije, iz zasede iznad puta, skočio je na prvi tenk koji se kretao niz Sarića osoje ka Užicu, ubacio bombu u otvor i uništio tenk, kao i posadu. Međutim, samo nekoliko sekundi kasnije hrabri junak je bio pokošen mitraljeskim rafalom iz drugog tenka. Posle borbe na prilazima Užicu i u samom gradu, kada je glavnina Osme tenkovske divizije produžila prema Višegradu i Sarajevu, jedan broj njihovih vojnika ostao je u gradu, pa je njihov oficir, na mestu uništenog tenka, uz vojničke počasti organizovao sahranu hrabrog srpskog vojnika. Na Sarića osoju i Mendinom brdu u borbi je poginulo nekoliko jugoslovenskih vojnika. Posle uništenog tenka došlo je do kraćeg zastoja nemačke kolone, a kada su nastavili put Užica, a njih se sručila topovska paljba sa Dovarja i Zabučja. Na Dovarju su bila postavljena četiri protivavionska topa, koji su pripadali drugoj bateriji petog protivavionskog diviziona pete vazdušne zone u Kraljevu. Sa Zabučja su dejstvovale protivavionske baterije trećeg protivavionskog diviziona iste zone, kojima je komandovao Užičanin, poznati advokat, socijalista i rezervni potpukovnik Milivoje Tadić. U odbrani grada učestvovali su i naoružani građani, među kojima se u organizovanju otpora isticao komunista Vukola Dabić – rekao je Radovanović.
On je podsetio da se u borbi vođenoj 15. aprila posebno istakao Dragomir Nikolić, mašinovođa iz užičke ložionice, koji je dejstvovao mitraljezom kod kafane „Zlatibor”, odakle je uspeo da uništi nekoliko neprijateljskih vojnika, dok mu neprijatelj nije sa strane prišao tenkom i razneo mesto gde se nalazio.
– Uprkos snažnom oružanom otporu i nemačkim gubicima, oko 9 časova, ućutkani su topovi sa Dovarja i Zabučja. Samim tim je slomljen i poslednji otpor i Užice je pretvoreno u žalosnu gomilu ruševina, kako su pisali nemački ratni izveštači … U jednoj zanatskoj radnji izgoreo je kovač Čedomir Petrović – rekao je Radovanović i dodao da su poginuli vojnici bili iz Srbije, Makedonije, Hrvatske i Bosne, a među poginulima je bilo pet žena.
Posle 70 godina od aprilskog rata, a 37 godina od podizanja spomenika neznanom junaku, Užičani su saznali da je neznani junak u stvari Miloje Zečević, rodom iz sela Lipovca kod Topole, učesnik Prvog svetskog rata, veliki patriota i rodoljub.
– U toku aprilskog rata je mobilisan i bio je narednik osme protivtenkovske baze Vojske Kraljevine Jugoslavije, koji je sa svojom jedinicom branio grad Užice 15. aprila 1941. godine. Istina, pre tidesetak godina, posle jednog napisa u „Politici“, što je sve do 2011. godine ostalo nezapaženo među Užičanima, ali i među istoričarima užičkog kraja, objavljen je članak pod naslovom „Rasvetljena tajna groba podoficira bivše Jugoslovenske vojske na Sarića osoju kod Titovog Užica“. U ovom članku se navodi da je poginuli podoficir seoski kovač Miloje Zečević iz Lipovca kod Topole – rekao je Radovanović.
On je dodao da je zahvaljujući svešteniku u penziji Dragomiru Vidiću, koji je sarađivao sa sveštenikom Radmilom Stepanovićem iz Šumadije saznao da je nepoznati junak, koji je uništio tenk, bio Miloje Zečević i da je on dalji stric prof. dr Miodraga Zečevića, predsednika republičkog odbora SUBNOR-a Srbije. Vidić se potom pismom obratio profesoru i ovaj mu je odgovorio:
„Kao mlad izučio je kovački zanat i posle završetka Prvog svetskog rata otvorio kovačku radnju u selu i uzgred se bavio zemljoradnjom. Politički je pripadao Republikanskoj stranci, kao i moj otac, isto solunac, što je bila retkost s obzirom da su bili solunski ratnici. Kom rodu vojske je pripadao nije mi poznato, ali s obzirom da je bio kovač, može se pretpostaviti da je bio u artiljeriji ili miner. Godine 1941. je mobilisan kao vojni obveznik i kao komandir jedne jedinice na prilazu Užicu podigli su prepreke na putu. Nemačka tenkovska jedinica je pregazila postavljenu prepreku i on je protivtenkovskom minom skočio na prvi tenk koga je uništio i na kome je ubijen. Nemačka jedinica sa kojom je došlo do sukoba pripadala je Vermahtu, a ne SS jedinicama. Posle osvajanja Užica vratili su se i sa vojničkim počastima sahranili poginulog jugoslovenskog vojnika. Na njegovom grobu, pričali su očevici, Nemci su stavili gusenicu od uništenog tenka…“
Od 2011. godine gradski odbor potomaka ratnika 1912 – 1920. „Major Kosta Todorović“ svake godine, 15. aprila, polažu venac na grob. U 2016. godini zahvaljujući Narodnom muzeju postavljena je spomen ploča sa imenima svih izginulih 15. aprila 1941. godine, a na postojećem spomeniku umesto neznanom junaku ispisano je ime Miloje Zečević.
Pored udruženja „Major Kosta Todorović“, vence su položili delegacija grada Užica, Udruženje boraca NOR-a, udruženja ratnih veterana Užice, Vojnih penzionera Užice, Društva istoričara Užice, Udruženje penzionera Užice, Udruženje ratnih veterana Sevojno, Narodnog muzeja i drugi.
Z. G.
